Esperal potocznie nazywany jest wszywką alkoholową. Na czym polega ten zabieg i jaka jest jego skuteczność?

Zanim omówimy sposób działania wszywki, należy uświadomić sobie, że nie istnieje żaden cudowny środek i nie ma czegoś takiego, jak lek na uzależnienie, przynajmniej jeżeli mówimy o leczeniu farmaceutykami. Prawdziwe leczenie choroby alkoholowej polega na pracy nad sobą, uczciwym przyznaniu się do swoich problemów oraz na terapii uzależnień. Żadna tabletka nie jest w stanie ani usunąć głodu alkoholowego, ani wyleczyć z nałogu. Zmiany muszą zajść w głowie, by jakiekolwiek leczenie i zerwanie z nałogiem mogło być skuteczne. Esperal, czyli wszywka alkoholowa nie leczy uzależnienia.

Na czym polega wszywka?

Esperal to środek który jest wszywany pod skórę w formie tabletek, których głównym składnikiem jest disulfiram – substancja blokująca rozkładanie się alkoholu w organizmie. Skutkuje to bardzo dolegliwymi objawami fizycznymi, takimi jak bezdech, wymioty, intensywny ból głowy czy nawet kołatanie serca. Objawy mogą się utrzymywać nawet do 10 godzin po spożyciu alkoholu. Innymi słowy – wszywka powoduje silne zatrucie organizmu, które może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Wystarczy nawet mała dawka alkoholu, by w ciągu kilku minut źle się poczuć.

Jak działa disulfiram?

Związek ten zaburza metabolizm alkoholu w organizmie. Hamuje działanie dehydrogenazy aldehydowej, przez co utrudnia utlenianie aldehydu octowego do mniej szkodliwego kwasu octowego. Kumulujący się w organizmie aldehyd octowy powoduje objawy zatrucia (tzw. reakcja disulfiramowa)

Stosowanie środków zawierających disulfiram (Anticol, Antabus, Esperal) jest jedną z metod leczenia alkoholizmu, który można zaliczyć do terapii awersyjnej. W wyniku podania leku (czasem jest on chirurgicznie umieszczany podskórnie w postaci stale uwalnianej do organizmu), spożycie alkoholu powoduje bardzo nieprzyjemną reakcję organizmu. Obawa przed tą reakcją może powstrzymać pacjenta od konsumpcji napojów alkoholowych. W Polsce leczenie wymaga zgody pacjenta i odbywa się pod kontrolą lekarza. Część terapeutów uzależnień jest przeciwna stosowaniu disulfiramu z powodu małej skuteczności oraz potencjalnie niebezpiecznych skutków ubocznych i w wielu krajach został on wycofany z lecznictwa.

Poza „typowymi” negatywnymi reakcjami organizmu konsekwencje mogą być o wiele poważniejsze. Esperal może powodować wiele skutków ubocznych, takich jak uszkodzenie wątroby, niewydolność układu krążeniowo-oddechowego, problemy z nerkami i sercem.

Możliwe są także konsekwencje nie tylko fizyczne, ale psychiczne – schizofrenia, halucynacje, stany depresyjne czy utrata przytomności. Wiele zależy od tego, ile alkoholu zostało przez osobę uzależnioną wypite. Im więcej, tym bardziej intensywna będzie reakcja.

Jakie są przeciwwskazania?

• nadwrażliwość na disulfiram, tiokarbaminiany,
• stan nietrzeźwości lub wcześniejsze (24–48 h) spożywanie alkoholu (także w postaci preparatów zawierających etanol),
• wcześniejsze (12 h) stosowanie paraldehydu lub metronidazolu, narażenie na działanie 1,2-dibromoetanu (CH2BrCH2Br),
• niewydolność serca, niewydolność obwodowa krążenia, zawał serca, choroba
• niedokrwienna serca
• zapalenie zarostowe tętnic
• nadciśnienie tętnicze
• zapalenie wielonerwowe, zapalenie nerwu wzrokowego
• wcześniejsze próby samobójcze
• zaburzenia psychiczne.

Dlaczego wszywka nie jest skuteczna?

Działanie wszywki polega na wywoływaniu u uzależnionego dużych konsekwencji zdrowotnych po spożyciu alkoholu. Działanie nie jest lecznicze – bazuje na strachu przed reakcją organizmu. Niestety, głód alkoholowy bywa na tyle silny, że osoby uzależnione mimo wszycia esperalu wciąż sięgają po alkohol. Prostym wnioskiem jest to, że konsekwencje wcale nie muszą zniechęcać do picia. Gdyby tak było, alkoholicy nie traciliby pracy, rodziny, domu i zdrowia, a przecież właśnie takie konsekwencje wielu z nich ponosi. Należy zawsze pamiętać, że podstawą leczenia uzależnienia jest terapia. 

Stosowanie leków w leczeniu uzależnienia od alkoholu

Leki bywają stosowane pomocniczo w leczeniu uzależnień, ale stanową tylko one dodatek do terapii, a nie są jej alternatywą. Stosowane są po konsultacji z lekarzem psychiatrą. Najczęstsze przyczyny wspomagania leczenia farmaceutykami to:

• Potrzeba zwiększenia skuteczności psychoterapii
• Uzależnieniu towarzyszą inne zaburzenia, które wymagają leczenia
• Stosowanie farmaceutyków miało pozytywny wpływ na leczenie pacjenta w przeszłości
• Konieczne jest jak najszybsze ograniczenie spożycia alkoholu

Wszystkie leki są dobierane przez psychiatrę indywidualnie, z uwzględnieniem historii chorobowej pacjenta, wszystkich przeciwskazań oraz stanu zdrowia fizycznego i psychicznego.

Jeżeli uważasz, że Twoje spożycie alkoholu zaczyna być problemem, nie zwlekaj – jak najszybciej skonsultuj się ze specjalistą.

Zachęcamy także do wykonania bezpłatnego testu: Uzależnienie od alkoholu – test