[Float-Menu id="1"]

Jak walczyć z głodem alkoholowym?

Jak radzić sobie z głodem alkoholowym?Głód alkoholowy, czyli niezwykle silna potrzeba, wręcz przymus napicia się, jest następstwem długotrwałego, nałogowego spożywania alkoholu. Najsilniej manifestuje się w pierwszym okresie abstynencji, lecz jego nawrotów można spodziewać się również po wielu latach zachowywania całkowitej trzeźwości. W skutecznym radzeniu sobie z nawrotami głodu alkoholowego bardzo pomaga świadomość, jaki jest mechanizm tego zjawiska i jak unikać sytuacji sprzyjających eskalacji pragnienia napicia się.

Głód alkoholowy nie jest zjawiskiem w pełni zdefiniowanym i jednoznacznym. Istnieje wiele koncepcji, które starają się wyjaśnić mechanizm powstawania głodu alkoholowego. Jednymi z najstarszych i najczęściej stosowanych modeli głodu alkoholowego są modele warunkowania. Ich krótkie omówienie pozwoli lepiej zrozumieć sytuacje, w których osoba pragnąca utrzymać abstynencję może spodziewać się nawrotów głodu alkoholowego.

Modele warunkowania głodu alkoholowego

Wśród wszystkich modeli warunkowania głodu alkoholowego najczęściej wyróżnia się cztery ich rodzaje:

  • model objawów odstawiennych – fundamentem do jego stworzenia stało się założenie, że głód alkoholowy jest następstwem braku substancji psychoaktywnej w organizmie, czemu towarzyszą przykre objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego (AZA) – przyjmuje się też, że głód substancji psychoaktywnych jest silnie powiązany z bodźcami warunkowymi, takimi jak osoby czy miejsca kojarzące się z piciem,
  • model kompensacji – głód alkoholowy definiuje się jako odpowiedź na dyskomfort wynikający ze wzrostu tolerancji na alkohol: dotychczas przyjmowane dawki alkoholu nie przynoszą oczekiwanej ulgi, co wywołuje głód, który z kolei jest bodźcem do zwiększenia ilości wypijanego alkoholu i przywrócenia „dobrego” samopoczucia,
  • model bodźca – założeniem tego modelu jest silne powiązanie picia z doznawaniem dużej przyjemności (uwolnienie dopaminy): głód alkoholu pojawia się w momencie, gdy następuje wyrzut dopaminy spowodowany innymi przyczynami, niż wypicie alkoholu.

Oprócz modeli warunkowania, popularne i często stosowane są też poznawcze modele głodu alkoholowego, modele psychobiologiczne oraz modele motywacyjne. Pierwsze opierają się na teorii społecznego uczenia się i wywodzą głód z przekonania osoby pijącej, że spożywanie alkoholu może powodować pozytywne następstwa (model oczekiwań) oraz na przeświadczeniu, że głód pojawia jako efekt narzuconej lub dobrowolnie przyjętej abstynencji (model przetwarzania poznawczego). Z kolei modele psychobiologiczne wychodzą z założenia, że głód alkoholowy jest pochodną dysfunkcji mózgowego układu nagrody: w modelach neuroanatomicznych zakłada się wręcz, że długotrwałe spożywanie alkoholu prowadzi do zmian w anatomii i fizjologii komórek nerwowych. Ostatnia kategoria, czyli modele motywacyjne, ufundowana jest na założeniu, że głód alkoholowy zależy od rodzaju motywacji do picia, np. niektóre osoby piją, ponieważ mają oczekiwania związane z pozytywnymi efektami działania alkoholu, a jednocześnie ignorują oczywiste skutki negatywne.

Żaden ze wspomnianych modeli nie wyjaśnia wszystkich okoliczności, w których pojawia się głód alkoholowy. Każda osoba przechodząca leczenie choroby alkoholowej jest indywidualnym, niepowtarzalnym przypadkiem. Jednak daje się zauważyć także wiele podobieństw i niezmiennych prawidłowości. Dzięki temu możliwe jest sformułowanie uniwersalnych zaleceń dotyczących radzenia sobie z nawrotami głodu alkoholowego oraz podejmowania działań prewencyjnych.

Czego powinna wystrzegać się osoba chcąca zachować abstynencję?

Pierwszym ogólnym zaleceniem dla osób chcących zachować abstynencję jest unikanie ekspozycji na bodźce związane z wcześniejszym piciem alkoholu. Mówiąc najprościej: należy unikać osób, sytuacji i miejsc, w których w przeszłości spożywaliśmy alkohol. Co prawda nie wszystkie osoby uzależnione doświadczają głodu alkoholowego w zetknięciu z tego typu bodźcami, lecz nawet nadmierna ostrożność może mieć pozytywne skutki. Jeżeli nawet nie odczujemy głodu alkoholowego, np. przebywając w towarzystwie dawnych „kompanów od kieliszka”, to takie spotykanie może wiązać się z dużym stresem i powodować gwałtowne reakcje emocjonalne. A jak wiadomo – i na tym polega kolejna taktyka wspomagająca zachowanie abstynencji – osoby zdrowiejące powinny unikać przykrych emocji. Doświadczenie dużego dyskomfortu psychicznego może powodować rozchwianie emocjonalne i zniżki nastroju, a w następstwie potrzebę „ucieczki w alkohol” – szukania pocieszenia i ukojenia w substancji psychoaktywnej.

Pozornie banalną, lecz bardzo ważną sprawą jest unikanie odwadniania organizmu oraz długotrwałych przerw w spożywaniu posiłków. Łaknienie i pragnienie mogą być błędnie zinterpretowane jako głód alkoholowy. Dlatego pierwszą reakcją na wystąpienie głodu alkoholowego powinno być wypicie dużej ilości wody i/lub zjedzenie pożywnego (słodkiego, tłustego, mięsnego) posiłku. Bardzo dobrze działa też picie dużych ilości słodkich soków owocowych lub słodzonej herbaty. Należy natomiast zdecydowanie unikać nikotyny, kawy i wszelkich środków psychoaktywnych, w tym szczególnie leków i narkotyków.

Konieczna jest zmiana stylu życia i specjalistyczna pomoc

Niezwykle ważnym wsparciem dla osób chcących zachować abstynencję jest zmiana stylu życia w taki sposób, aby na trwałe wprowadzić do niego aktywność fizyczną. Uprawianie sportu, przebywanie na świeżym powietrzu, dbałość o dietę – wszystko to sprzyja nie tylko poprawie kondycji fizycznej, ale też wzmacnia psychicznie, pozwala rozładowywać napięcie.

Osoba pozostająca w trzeźwości powinna też zapewnić sobie wsparcie ze strony innych osób zdrowiejących, a także pozostawać pod specjalistyczną opieką psychoterapeuty. Dobrze jest mieć osobę, do której można zadzwonić o dowolnej porze i podzielić się swoimi problemami, opowiedzieć o aktualnie przeżywanych emocjach. Ważnym mechanizmem porządkującym jest planowanie czasu i realizowanie dziennych harmonogramów: plan zadań do wykonania to jeszcze jeden powód, aby np. odmówić propozycji „wypadu na piwo”.