Choroba alkoholowa ogranicza na bardzo wiele sposobów i tworzy bariery (w wielu przypadkach nieprzekraczalne) w każdym obszarze funkcjonowania: w życiu rodzinnym, pracy zawodowej, aktywności społecznej, rozwoju indywidualnym. Uzależnienie od alkoholu wiąże się z poważnymi zaburzeniami zdrowia psychicznego i fizycznego. 

Nieleczona choroba alkoholowa, zgodnie z definicją, jest schorzeniem przewlekłym, postępującym i ostatecznie prowadzącym do śmierci. Śmierć fizyczna jest ostatnim akordem w ciągu katastrof osobistych, które najpierw prowadzą do śmierci społecznej, czyli ostracyzmu, wykluczenia ze wspólnoty i skrajnego osamotnienia. Jeżeli chory nie skorzysta z pomocy, którą może zaoferować państwowy lub prywatny ośrodek odwykowy, śmierć fizyczna, w wyniku zniszczeń powodowanych w organizmie przez alkohol, jest tylko kwestią czasu – niekiedy całych dekad, lecz zazwyczaj znacznie krótszego.  

Niemożność prowadzenia udanego życia zawodowego, społecznego i rodzinnego 

Nikt nie podejmuje dyskusji z twierdzeniem, że uzależnienie od alkoholu ogranicza, a w wielu przypadkach wyklucza możliwość rozwoju zawodowego – nie tylko odnoszenia na tym polu istotnych sukcesów, ale wręcz utrzymania pracy, a co za tym idzie źródła dochodów. Ponad 80 proc. osób cierpiących na chorobę alkoholową zmaga się z problemami finansowymi i nie potrafi nawiązywać i utrzymywać kontaktów społecznych. Wynika to nie tylko z postawy samej osoby uzależnionej, ale też zmian, które nastąpiły w otoczeniu społecznym. Czasy, w których mówiło się “pije, ale to świetny fachowiec”, to już historia. Zmniejszyło się też znacząco przyzwolenie na picie, a w każdym razie upijanie się do nieprzytomności w sytuacjach towarzyskich: nie jest to zabronione, ale źle widziane, uznawane za kompromitujące. 

Choroba alkoholowa również destrukcyjny wpływ na życie rodzinne. Niemal 100 proc. osób uzależnionych od alkoholu doświadcza silnych zaburzeń życia rodzinnego. Są one spowodowane zespołem czynników, w którego skład wchodzą problemy natury psychologicznej, kłopoty finansowe, utrata godności (dotkliwe poczucie wstydu, które prowadzi, również członków rodziny osoby uzależnionej, do wycofywania się z życia towarzyskiego i społecznego). Dewastację psychiczną pogłębiają akty przemocy wobec najbliższych, do których dochodzi w ponad połowie rodzin dotkniętych problemem alkoholowym. Ponad połowa osób uzależnionych od alkoholu wchodzi też w mniej lub bardziej poważne konflikty z prawem, których przyczyną jest stosowanie przemocy, kradzieże czy prowadzenie pojazdów po spożyciu alkoholu. 

Trwające latami, nieleczone uzależnienie od alkoholu, ogranicza rozwój na poziomie finansowym, dewastuje psychiczne chorego i jego rodzinę, powoduje rozpad więzi społecznych. 

Ograniczenia psychiczne i fizjologiczne 

Alkohol oraz produkty jego rozpadu (przede wszystkim aldehyd octowy) to substancje silnie trujące. Ich działanie sprawia, że osoby uzależnione, wcześniej czy później, zaczynają mieć problemy z nadciśnieniem tętniczym, co z kolei prowadzi do podwyższonego ryzyka udarów i zawałów serca. Alkohol uszkadza wątrobę i nerki, upośledza procesy trawienne oraz układ nerwowy, czego następstwem mogą być niedowłady kończyn i porażenia. Do tego dochodzą zaburzenia psychiczne, w tym m.in. halucynacje czy niezwykle dotkliwe problemy z pamięcią świeżą i krótkotrwałą (utrudniają one, a często wykluczają różne formy aktywności zawodowej i społecznej). 

W przypadku mężczyzn nadużywających alkoholu dochodzi często do ograniczenia aktywności seksualnej w wyniku zaburzeń erekcji, które mogą przekształcić się w całkowitą impotencję. Kobiety doświadczają obniżenia libido i są narażone na przedwczesne wystąpienie objawów menopauzy. 

Wszystkie te zmiany tworzą obraz osoby ograniczonej lub kompletnie zablokowanej na polu rozwoju osobistego. Nawet zakończone sukcesem (trwała abstynencja) leczenie choroby alkoholowej nie gwarantuje powrotu do pełni sprawności w sferze fizycznej i psychicznej.  

HFA: czy chorobę alkoholową można pogodzić z sukcesami zawodowymi i osobistymi? 

HFA (High Functioning Alcoholics) to grupa osób uzależnionych od alkoholu, które wydają się przeczyć schematowi choroby: odnoszą sukcesy zawodowe (często piastują wysokie stanowiska kierownicze), mają pieniądze, bywają gwiazdami socjometrycznymi, a nawet prowadzą szczęśliwe życie rodzinne. HFA piją “po godzinach”, w domowym zaciszu, często w tajemnicy przed kolegami z pracy, a nawet osobami bliskimi. Mogą też budować wizerunek imprezowicza, który co prawda lubi alkohol, ale spożywa wyłącznie markowe trunki, nigdy nie upija się, nie wywołuje konfliktów.      

W przypadku HFA ma miejsce szczególnie silny mechanizm zaprzeczenia, oparty na braku podobieństw do stereotypowego wizerunku osoby uzależnionej: odsuniętej na margines, pozbawionej pracy i środków do życia. Reprezentanci HFA są też mistrzami kamuflażu, co sprawia, że potrafią latami nie zbudzać podejrzeń i skutecznie ukrywać swoje uzależnienie. Jednak wcześniej czy później dochodzi do ujawnienia prawdy: przydarza się wypadek pod wpływem alkoholu, partner odkrywa “drugie życie” (pełne alkoholu i często również przygodnego seksu) albo dochodzi do spowodowanej nietrzeźwością kompromitującej sytuacji w miejscu pracy. Iluzja pryska – możliwość łączenia nadużywania alkoholu z sukcesami zawodowymi i osobistymi okazuje się mitem.