Uzależnienie od hazardu

Hazard należy do uzależnień behawioralnych, czyli jest to zespół objawów związanych z utrwalonym, wielokrotnym powtarzaniem określonej czynności w celu uzyskania pożądanych stanów psychicznych i emocjonalnych. Nie jest powszechnie postrzegany jako problem dla zdrowia i życia człowieka, bagatelizuje się go, ponieważ w rzeczywistości nie istnieją tak wyraźne objawy, z jakimi można się zetknąć w przypadku problemów rodzinnych czy małżeńskich lub uzależnienia od substancji (np. alkoholizm, narkomania).

Jednakże hazard może wpływać negatywnie zarówno na zdrowie psychiczne (m.in. powodując bezsenność czy depresję, może być też przyczyną sięgania po substancje psychoaktywne czy pojawienie się myśli i prób samobójczych), jak i fizyczne człowieka (np. zaniedbanie higieny osobistej, odżywiania się, bóle głowy, brzucha). Nie pozostaje także bez wpływu na życie osobiste (konflikty, kłótnie, rozwody, przemoc psychiczna i fizyczna, zaniedbanie dzieci) i pociąga za sobą problemy finansowe (długi, utrata oszczędności, dochodów, bankructwo). Pojawić się mogą również problemy zawodowe i te związane z nauką (zmniejszona wydajność, absencje) oraz kłopoty z prawem (oszustwa, areszt, kradzieże).

Początkowo uzależnienie od hazardu wygląda niewinnie, trudno je rozpoznać. Jednak do niepokojących sygnałów zaliczyć można często pojawiające się uprawianie hazardu, które zaczyna negatywnie wpływać na inne obszary funkcjonowania człowieka. Osoba taka zaczyna przedkładać udział w grach hazardowych nad zobowiązania rodzinne, społeczne, materialne czy zawodowe. Chorego cechuje nieustanna potrzeba przeżywania silnego napięcia, które pojawia się w czasie gry. Gdy osoba wygrywa, czuje moc i popycha ją to do kontynuowania aktywności. Przegrana niesie ze sobą utratę poczucia kontroli i szacunku do własnej osoby, a jednocześnie chęć rewanżu i odzyskania tego, co się utraciło. Stymuluje to do kolejnych gier. Ten stan nazywamy fazą strat i zwycięstw, kiedy przemija, pojawia się kolejny etap uzależnienia – fazy desperacji i utraty nadziei. Osoba zaczyna się separować od otoczenia i pogarsza się jej stan psychiczny oraz samopoczucie. Mamy wtedy już do czynienia z głęboką formą uzależnienia i należy jak najszybciej podjąć leczenie hazardu.

Wyróżnia się hazard:

• rekreacyjny (forma spędzania wolnego czasu),
• ryzykowny (pojawiają się negatywne skutki, ale są na tyle małe, że osoba sama potrafi sobie z nimi poradzić),
• problemowy (tu mamy do czynienia z pierwszymi poważnymi konsekwencjami gry)
• oraz patologiczny (pełne uzależnienie ze wszystkimi konsekwencjami).

Leczenie uzależnień od hazardu

Hazard to nałóg, który podobnie jak inne uzależnienia podlega leczeniu. Powstało wiele nowoczesnych metod terapii poznawczo-behawioralnej, które umożliwiają całkowite rozstanie się z nałogowym zachowaniem. W naszym ośrodku najpierw zostaje postawiona diagnoza: określamy rodzaj hazardu, z praktykowaniem którego mamy do czynienia (wyżej opisane typy), po czym dopasowujemy odpowiednią metodę leczenia hazardu. Cechuje nas zindywidualizowane podejście do każdego pacjenta.

Są cztery fazy rozwoju uzależnienia od hazardu:

1. faza zwycięstw – granie okazjonalne, fantazjowanie na temat wielkich wygranych, duże wygrane powodujące coraz silniejsze pobudzenie, coraz częstsze zakłady i coraz wyższe stawki; człowiek zaczyna wierzyć w to, że będzie zawsze wygrywać a w przypadku osiągnięcia “wielkiej wygranej” dąży do jej powtórzenia (nieuzasadniony optymizm) coraz częściej ryzykując coraz to większe kwoty;
2. faza strat – stawiając na wysokie zakłady naraża się na wysokie straty; wysokie pożyczki i próby odgrywania się, a w przypadkach powodzenia wygrane idą na spłaty długów; hazardzista gra kosztem pracy i domu, kłamie i zaczyna ukrywać swoje uzależnienie; unika wierzycieli i cały czas wierzy, że wkrótce nastąpi kolejna “wielka wygrana”;
3. faza desperacji – separacja od rodziny i przyjaciół; utrata pracy i narastające długi powodują panikę; presja wierzycieli popycha często ku przestępstwom; te obciążenia prowadzą z kolei do psychicznego wyczerpania, pojawiają się wyrzuty sumienia, poczucie winy, bezradność i depresja;
4. faza utraty nadziei – rozwód; poczucie beznadziejności, myśli i/lub próby samobójcze; zostają wówczas 4 wyjścia: ucieczka w uzależnienie od alkoholu lub leków, więzienie, śmierć (samobójstwo lub z ręki wierzycieli) albo zwrócenie się po pomoc.

Zalecenia dla zdrowiejących osób uzależnionych od hazardu
Jeżeli zdecydowałeś się na podjęcie leczenia i abstynencję, ważne będzie dla Ciebie w pierwszym okresie abyś:

• Unikał miejsc w których kiedyś grałeś.
• Nie chodził do lokali w których znajdują się automaty, maszyny. Bezwzględnie unikał kasyn, miejsc gry, totalizatorów sportowych, miejsc zakładów bukmacherskich.
• Nie brał udziału w spotkaniach towarzyskich, imprezach, na których wiesz, że będzie pojawiał się temat grania, hazardu.
• Nie nosił przy sobie pieniędzy, kart kredytowych i kart do bankomatu lub ustal z bankiem limit możliwych do wypłaty środków.
• Zablokował możliwość pożyczek, nie pożyczał pieniędzy od innych ludzi i nie pożyczał pieniędzy innym ludziom np. informując otoczenie wprost o problemie z graniem.
• Zablokował możliwość otrzymywania sms-ów z zachętą do wzięcia udziału w grze, kont internetowych (lub innych) umożliwiających uprawianie hazardu.
• Unikał (szczególnie na początku leczenia) jakichkolwiek gier – nawet niezwiązanych z hazardem (np. gry planszowe, komputerowe). Wiąże się to z pobudzeniem i towarzyszącą grom rywalizacją. Zaprzestał śledzenia prasy, telegazety – wyników meczy itp.
• Unikał używek, tj. alkoholu (nawet jeśli nie jesteś uzależniony), kawy czy napojów energetyzujących. Hazardziści nieuzależnieni od substancji psychoaktywnych powinni pamiętać, że nawet niewielka ilość wypitego alkoholu może spowodować zmianę decyzji o niegraniu. Poza tym, rezygnując z hazardu, mogą nieświadomie “poszukiwać zamiennika”.
• Unikał rozrywek, które rozbudzają fantazję – np. czytanie książek, oglądanie filmów, gier komputerowych o tematyce fantastycznej.
• Unikał oglądania telewizji, programów o tematyce hazardowej (np. poker TV), sportowej, ezoterycznej (horoskopy, wróżbiarstwo), czytania horoskopów.
• Osoby uzależnione od hazardu powinny unikać wszelkiego rodzaju form rywalizacji, nawet tej związanej z poprawianiem własnych wyników (“rywalizacja z samym sobą”), wymyślania nowych gier, form rozrywki.